ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΟΣ

ΑΝΑΓΚΗ ΑΝΤΙΑΙΡΕΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΟΣ

Ἡ Ὀρθοδοξία λοιπόν ἔχει μἴαν οὐράνιον δύναμιν, διότι εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός. Ἐνώπιον τοῦ Θείου κάλλους της, ἐνώπιον τῆς δυνάμεώς της «ὕμνος ἅπας ἡττᾶται». Γεννᾶται ὅμως τό ἐρώτημα. Ἀφοῦ εἶναι τόσον δυνατή ἡ Ὀρθοδοξία, ποῖοι εἴμεθα ἐμεῖς πού θά τήν ὑπεραπισθῶμεν; Καί τί θέσιν έχει ἐν προκειμένω, ὁ ὑπέρ τῆς ὀρθοδόξου πίστεως καί κατά τῶν αἱρέσεων ἀγών; Ὑπάρχει ἀνάγκη ἀγῶνος;

Ἡ ἀπάντησις δίδεται ἤδη ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη «Ἀγώνισαι περί τῆς ἀληθείας καί Κύριος ὁ Θεός πολεμήσει ὑπέρ σοῦ» (Σοφ. Σειράχ 4, 28). Καί ὁ Προφήτης Ἰεζεκιήλ: Λέγει ὁ Θεός «Υἱέ ἀνθρώπου σκοπόν δέδωκά σε τῷ οἴκῳ Ἰσραήλ (σέ ἔβαλα φύλακα)… καί ἐάν μή λαλήσῃς τοῦ φυλάξασθαι τόν ἀσεβῆ ἀπό τῆς ὁδοῦ αὐτοῦ, αὐτὁς ὁ ἄνομος τῇ ἀνομίᾳ αὐτοῦ ἀποθανεῖται, τό δέ αἷμα αὐτοῦ ἐκ τῆς χειρός σου ἐκζητήσω» (Ἰεζ. 3, 17-18).

Καί εἰς τήν Καινήν Διαθήκην ὁ Κύριος λέγει: «Μή φοβοῦ, ἀλλά λάλει καί μή σιωπήσῃς. Ἐπίσης οἱ Ἅγιοι Πατέρες τονίζουν τήν ἀνάγκη ἀγῶνος «Ἀγῶνος χρεία μεγάλου καί τούτου νομίμου» (λέγει ὁ Μ. Βασίλειος). Δηλαδή εἶναι ἀνάγκη μεγάλου ἀγῶνος καί μάλιστα ἀγῶνος νομίμου. Ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης λέγει ὅτι: «καί ὸ μαθητοῦ τάξιν ἐπέχων» ὀφείλει νά ὑπερασπίζεται τήν ἀλήθεια. Προπάντων τοῦτο εἶναι χρέος τῶν μοναχῶν. «Ἐάν, λέγει, ὁ Ἅγ. Θεόδωρος, ὑπάρχουν σ' αὐτούς τούς καιρούς μοναχοί, ἄς τό δείξουν ἀπό τά ἔργα τους. ῎Εργο δέ μοναχῶν εἶναι νά μήν ἀνέχωνται νά καινοτομῆται τό Εὐαγγέλιον, οὔτε καί εἰς τό παραμικρόν».

Καί πῶς τό δικαιολογεῖ αὐτό. Ἰδού: «Καιρός τοῦ λαλεῖν, ἀλλ' οὐ τοῦ σιγᾶν, τῷ ὁπωσοῦν δυναμένω, ἐπειδάν τις αἵρεσις ἐνίσταται καθυλακτοῦσα τῆς ἀληθείας». Ἀπό τήν ἱστορίαν τοῦ Μοναχισμοῦ διδασκόμεθα, ότι ἐν καιρῷ αἱρέσεων οἱ ἀσκητές ἄφηναν τήν ἔρημο καί ἤρχοντο εἰς τάς πόλεις διά νά διδάξουν τόν λαό τήν ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἄριστον παράδειγμα ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος, ὁ ὁποῖος ὅταν ἐκορυφώθη ἡ ἀρειανική αἵρεσις ἄφησε τήν ἐρημία καί κατῆλθε εἰς τήν Ἀλεξάνδρεια, διά νά στηρίξη τούς πιστούς.

Καί ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ ῾Ομολογητής καί ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἄν καί ἦσαν μοναχοί, ὅμως ἀνέλαβον τόν ὑπέρ τῆς Ὀρθοδοξίας καί κατά τῶν συγκεκριμένων αἱρέσεων ἀγῶνα. Κατά τήν περίοδον τῆς Τουρκοκρατίας ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός παρακινηθείς ἀπό τόν λόγον τοῦ Ἀπ. Παύλου «Μηδείς τό ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλά τό τοῦ ἑτέρου ἕκαστος», ἄφησε τήν ποθητήν ἡσυχίαν του καί ἐξῆλθεν τοῦ Ἁγ. ῎Ορους διά νά διδάξη τόν λαόν. Καί εἰς τόν αἰῶνα μας ὁ Ἱερομ. Ματθαῖος καί λοιποί Ἱερεῖς ἐξῆλθον, μετά τήν ἑορτολογικήν Καινοτομίαν, τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί ἠγωνίσθησαν σθεναρῶς ὑπέρ τῆς ὑγι αινούσης πίστεως καί κατά τῆς λαίλαπος τοῦ Νεοημερολογιτισμοῦ Οἰκουμενισμοῦ. Καί διατί ἔπραττον τοῦτο; Διότι ἡ σιωπή «ὅταν ὁ Χριστός διώκεται εἶναι δεινόν». Καί τό «μή διδάσκειν» ὅταν ἡ Ὀρθοδοξία κινδυνεύει εἶναι προδοσία τῆς ἀληθείας, κατά τόν Ἅγ. Θεόδωρον τόν Στουδίτην.

Καί ἀλλοῦ τονίζει ὅτι: «φοβερόν τό τῆς σιωπῆς κρῖμα... δι' αὐτό καί ἐγώ ὁ ταπεινός ἀναγκάζομαι νά μή σιωπῷ, ἀλλά νά ἀγωνίζωμαι ἐγγράφως καί ἀγράφως». Καί ἀλλοῦ πάλι τονίζει, ὅτι «ἐάν τό μοναδικὁν τάγμα, δηλ. οἱ μοναχοί δέν θεωρήσουν τά πάντα ὡς σκύβαλα καί αὐτά τά μοναστήρια… πῶς ὁ λαϊκός ἄνθρωπος θά καταφρονήση τήν γυναίκα του καί τά παιδιά του καί τά ἄλλα καί θά ἀγωνισθῆ;». Διά τοῦτο λέγει σᾶς ὑπομιμνήσκω: «Μή σιγήσωμεν, ἵνα μή κραυγή Σοδόμων γενώμεθα».

Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ἀποδίδει τήν μεγάλη τρικυμία στήν Ἐκκλησία στό ὅτι οἱ ναυαγήσαντες περί τήν πίστιν, δέν ἔτυχον τῆς προσηκούσης ἐπιτιμήσεως δηλ. τοῦ ἐλέγχου. Καί ἀπαντᾶ σέ ὅσους δικαιολογοῦνται καί προφασίζονται: «Μή μοῦ πῆς ἐκεῖνο τόν λόγο ὁ ὁποῖος εἶναι γεμάτος ἀναλγησία (ἔλλειψι πόνου διά τόν πλησίον) ὅτι δηλ. τί μέ ἐνδιαφέρει ἐμένα; Ἐγώ μεριμνῶ διά τά δικά μου. Διότι (συνεχίζει ὁ Ἅγιος) τότε προπάντων θά μεριμνήσης διά τά ἰδικά σου, ὅταν τά ἰδικά σου ζητᾶς εἰς τό συμφέρον τοῦ πλησίον».

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς χαρακτηρίζει τήν σιωπή, ὅταν κινδυνεύῃ ἡ πίστις: «Τρίτον εἶδος ἀθείας» (Γρηγ. Παλαμᾶ, Σύγγρ. 2, 483). Ἑπομένως πάντοτε ἰδιαι τέρως ὅταν κινδυνεύη ἡ πίστις εἶναι ἀνάγκη ἀγῶνος. «Ἀπαραίτητος ἐπί θύραις ἀγών» κατά Ἅγ. Ἐφραίμ τόν Σύρον. Προπάντων εἰς τούς ἐσχάτους καιρούς τού τους τούς ἀποκαλυπτικούς καί προδρομικούς τῆς ἐλεύσεως τοῦ ἀντιχρίστου.

Ἡ ὑπεράσπισις τῆς Ὀρθοδοξίας ἐν προκειμένω δέν ἔχει τήν ἔννοὶαν ὅτι θά σώσωμεν ἡμεῖς τήν Ὀρθοδοξίαν, ἤ ὅτι θά νικήσωμεν ἡμεῖς τάς αἱρέσεις, ἀλλά μαθητεύοντες τήν ἀλήθειαν τῆς Ὀρθοδοξίας εἰς πάντα τά ἔθνη θά δώσωμεν χεῖρα βοηθείας εἰς τούς ὀλισθήσαντας, καί ὡς ἀδελφούς πού ἔπεσαν θά τούς βοηθήσωμεν νά ἐγερθοῦν μέ τήν χάριν τοῦ Θεοῦ βεβαίως.......

...... Ἀγαπητοί ἀδελφοί, σήμερα συμβαίνει ἐκεῖνο πού ἔλεγε ὁ Ἅγιος Βασίλειος διά τήν ἐποχήν του, δηλ. «σύνολος ἡ τῶν Πατέρων διδασκαλία ποραθεῖται» καί «τά ναυάγια περί τήν πίστιν εἶναι πυκνά» ἐνῶ «τά στόματα τῶν εὐσεβῶν σιγοῦν». Καί ὄντως δέν ὑπάρχει προδοσία μεγαλυτέρα ἀπό αὐτήν. ῞Οπως δέ τονίζει εἰς ἄλλο σημεῖο ὁ αὐτός Ἅγιος «Ἔχουν καταφρονηθεῖ τά δόγματα τῶν Πατέρων. Καταπατοῦνται οἱ ἀποστολικές παραδόσεις. Ἐφευρέματα νεωτεριστῶν εἰσέρχονται εἰς τήν Ἐκκλησία. Τεχνολογοῦν καί δέν θεολογοῦν οἱ ἄνθρωποι… Καί οἱ πρεσβύτεροι ὀδύρονται καί θρηνοῦν συγκρίνοντες τά παλαιά μέ τά τωρινά».

῞Οταν τοιαύτη εἶναι ἡ κατάστασις πού ἐπικρατεῖ, ἐμεῖς οἱ ὀρθόδοξοι τί πρέπει νά πράξωμεν; Θά σιωπήσωμεν; Θά ἀδρανήσωμεν; Ὄχι ἀσφαλῶς. Ἄς ἀκούσωμεν ὅμως τί λέγει ὁ Ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης: «῞Οτε περί πίστεως ὁ λόγος, δέν εἶναι δυνατόν νά ποῦμε ἐγώ ποιός εἶμαι, Ἱερεύς, ἄρχων, στρατιώτης, γεωργός, πένης, καί ἑπομένως καμμία φροντίδα δέν ἔχω γιά τά θέματα αὐτά. Οἱ λίγοι θά φωνάξουν καί ἐσύ θά μείνης σιωπηλός καί χωρίς φροντίδα; Τί θά κάνουμε λοιπόν; Θά ἀκολουθήσουμε τό πλῆθος πού σιωπᾶ; Ὄχι, διότι εἶς εὐδοκιμῶν εἰς τὁ θεῖον, προτιμότερος ὑπέρ μυριάδας αὐθαδείᾳ σεμνυνομένους. Ἀλλά ἐσύ μέν προτίμησε ἐάν νομίζης ἀντί τοῦ σωζομένου Νῶε, τό πλῆθος πού κατεποντίσθη μέσα εἰς τά ὕδατα. Εἰς ἐμένα ὅμως συγχώρησον νά τρέξω νά εἰσέλθω μαζί μέ τούς ὁλίγους εἰς τήν Κιβωτόν».

Τό χρέος μας λοιπόν ὡς ὀρθοδόξων εἴναι νά ἐργασθῶμεν τήν σωτηρίαν μας ἐντός τῆς Κιβωτοῦ τῆς Χάριτος τῆς Γνησίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. «Πορευθέντες δέ νά μαθητεύσωμεν πάντα τά ἔθνη», ἀγωνιζόμενοι ἀντιαιρετικῶς καί ἱεραποστολικῶς. Ἰδού καί ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία διά τοῦ Προφήτου Ἰωήλ μᾶς προσκαλεῖ εἰς αὐτούς τούς ὡραίους ἀγῶνας: «Κηρύξατε ταῦτα ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ἁγιάσατε πόλεμον, ἐξεγείρατε τούς μαχητάς· προσαγάγετε καί ἀναβαίνετε· πάντες ἄνδρες πολεμισταί… συναθροίζεσθε καί εἰσπορεύεσθε… ὁ πραΰς ἔστω μαχητής» διότι «κρείσσων ἐπαινετός πὁλεμος εἰρήνης χωριζούσης Θεοῦ».

Ἀκόμη καί ἄν χρειασθῆ νά μείνωμεν ὀλίγοι, πρέπει νά άγωνισθῶμεν ὑπέρ τῆς Ἀληθείας, διότι «Εἰ καί πάνυ ὁλίγοι διαμείνωσιν ἐν τῇ ὁρθοδοξίᾳ καί τῇ εὐσεβείᾳ, οὗτοι εἰσίν Ἐκκλησία καί τό κῦρος καί ὴ προστασία τῶν ἐκκλησιαστικῶν θεσμῶν ἐν αὐτοῖς κεῖται» κατά τόν Ἅγιον Νικηφόρον τόν Ὁμολογητήν. Ἄς παραμείνωμεν ἀφοσιωμένοι εἰς τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ καί ἄς ἀγωνισθῶμεν ὑπέρ Αὐτῆς μέ ὅλας μας τάς δυνάμεις. Ἄς λάβωμεν ἀγωνιστικάς ἀποφάσεις. Ἄς ἐγείρωμεν καί ἄλλους μαχητάς καί ἀγωνιστάς.... (ΑΠΟ ΟΜΙΛΙΑ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΗΡΥΚΟΥ)

ΝΟΥΘΕΣΙΑ ΔΩΡΟΘΕΟΥ ΤΟΥ ΣΧΟΛΑΡΙΟΥ (1888)

Πολλοί δόλιοι καί ἀμαθεῖς, ἀστήρικτοι καί νεωτερίζοντες φθείρουσιν ἤ παρερμηνεύουσι τάς Θείας Γραφάς. Ὅρα δέ σύ, ἀγαπητέ, μή πιστεύσης αὐτοῖς, βλέπε, μή ἀπατηθῆς, μή ἐκκλίνης εἰς τά δεξιά, μηδέ εἰς τά ἀριστερά, ἀλλ’ ὁδῶ βασιλικῆ βάδιζε, ἥτις ἐστίν ἡ Ἀποστολική Ἐκκλησία καί οἱ θεῖοι ἡμῶν Πατέρες. Τούτους μίμησαι, τούτων μή χωρίζου, τούτων τήν μνήμην ἔχε ἐν τῆ καρδία σου καί ἐν νῶ ἡμέρας καί νυκτός, καί οὐ πλανηθῆς. Ὅταν ἴδης πολλούς ἀσυνετοῦντας, μή ξενίζου. Δεῖ ταῦτα γενέσθαι. Ὅταν ἴδης πολλούς ψευδοπροφήτας, ψευδοχρίστους, πλανολόγους, ὑπομνήσθητι τοῦ Δεσπότου λέγοντος, ὅτι ἐγερθήσονται ψευδοπροφῆται καί ψευδόχριστοι, ὥστε, εἰ δυνατόν πλανῆσαι καί τούς ἐκλεκτούς. Ἀλλ’ οὐαί τοῖς γράφουσι πονηρίαν. Ὅταν ἴδης τούς εὐλαβεῖς καί πιστούς καί τούς ὄντως σοφούς προπηλακιζομένους καί ἐξουθενουμένους, τούς δέ ἐναγεῖς καί ἀλαζόνας, τούς ψευδοδιδασκάλους καί σοφιστάς προτιμωμένους καί προχειζομένους, ὑπομνήσθητι τοῦ Ἀποστόλου λέγοντος, ὅτι πονηροί ἄνθρωποι καί γόητες προκόψουσιν ἐπί τό χεῖρον, πλανῶντες καί πλανώμενοι. Καί ὅτι ἐν ὑστέροις καιροῖς ἀποστήσονται τινές τῆς πίστεως προσέχοντες πνεύμασι πλάνης ... καί, ὅτι ἔσται καιρός, ὅτε τῆς ὑγειαινούσης διδασκαλίας οὐκ ἀνέξονται, ἀλλά κατά τάς ἰδίας αὐτῶν ἐπιθυμίας ἐπισωρεύσουσιν ἑαυτοῖς διδασκάλους, κνηθόμενοι τήν ἀκοήν. Καί ἀπό μέν τῆς ἀληθείας τήν ἀκοήν ἀποστρέψουσιν, ἐπί δέ τούς μύθους ἐκτραπήσονται. Ἀλλά οὐκ ἔγνωσαν, οὐδέ συνῆκαν, ἐν σκότει διαπορεύονται. «Ἐπειδή οἱ κακῶς δογματίσαντες θανάτου μείζονα τιμωρίαν τοῖς ἀπερισκέπτως πιστεύσασιν ἔτεκον, ἔστω τοῖς βεβλημένοις ἄριστον φάρμακον ἡ μετάγνωσις» (Ἰσιδ. τόμ. ΟΗ, 965.)... Ἀντεχώμεθα λοιπόν ... τῆς ὑγιαινούσης διδασκαλίας, καί φεύγωμεν ὡς ἀπό πυρός τήν διστροφήν τῆς ἀληθείας.... Χριστιανός, ἐάν τάς συνθήκας παραβῆ καί τάς ἐπαγγελίας κατασείση καί τόν λόγον τοῦ Εὐαγγελίου ἀθετή, καί τά τῶν ἐθνικῶν πράττη, οὐδέν ὄφελος τό καλεῖσθαι αὐτόν Χριστιανόν. Καί μή θαυμάσης, ἐάν καί ποιμένες τινές λύκοι γίνονται. Πρός γάρ ἐπισκόπους καί πρεσβυτέρους διαλεγόμενος ὁ Ἀπόστολος ἔλεγεν, ὅτι ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα. Ὥστε μηδείς πλανάτω ὑμᾶς, ἔχων ἔξωθεν σχῆμα ἀγγελικόν, ἔσωθεν δέ διαβολικόν... «Τοῖς γάρ παραποιεῖν καί παρερμηνεύειν τολμῶσι κίνδυνος ἐπήρτηται μέγιστος εἰς αὐτήν τήν ψυχήν βλέπων» (Ἰσιδ. ΟΗ, 965). Ὅσοι ἔρχονται πρός ἡμᾶς ἐν ἐνδύμασι προβάτων, ἔσωθεν δέ εἰσί λύκοι ἅρπαγες οἵτινες ἔχουσι μόρφωσιν εὐσεβείας, τήν δέ δύναμιν αὐτῆς ἠρνημένοι. «Οὐχ ἡ δύναμις μόνον τοῦ κηρύγματος, ἀλλά καί ὁ βίος τῶν κηρυττόντων συμβαίνων τῶ κηρύγματι, τούς ἀνθρώπους ἐπηγάγετο¨ (Ἰσιδ. ΟΗ, 981). Βλ. «Κλείς Πατρολογίας..., ‘Αθῆναι 1879, Προλεγόμενα, σελ. λη΄ κ. ἑξ.)

ΑΓΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΣΤΟΥΔΙΤΟΥ

H παρά των αιρετικών κοινωνία ου κοινός άρτος, αλλά φάρμακον (δηλητήριον).

Ου σώμα βλάπτον, αλλά ψυχήν μελαίνον και σκοτίζον.

Το γάρ κοινωνείν παρά αιρετικού ή προφανώς διαβεβλημένου κατά τον βίον, αλλοτριοί Θεού και προσοικειοί τω διαβόλω.

(αγιος Θεόδωρος Στουδιτης Ρ.G. 99, 1189,1668c)

ΙΩΑΝΝΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ

Πάντα τα παραδεδομένα υμίν διά τε νόμου και προφητών και αποστόλων και ευαγγελιστών δεχόμεθα και γινώσκομεν και σέβομεν ουδέν περαιτέρω τούτων επιζητούντες.

Ως ούν πάντα ειδώς και το συμφέρον εκάστω προμηθούμενος, όπερ συνέφερεν ημίν γνώναι απεκάλυψεν, όπερ δε ούκ εδυνάμεθα φέρειν, απεσιώπησε.

Ταύτα ημείς στέρξωμεν (άς αρκεσθούμε) και εν αυτοίς μείνωμεν μή μεταίροντες όρια αιώνια μηδέ υπερβαίνοντες την θείαν παράδοσιν.

(αγ. Ιω.Δαμασκηνός, Εκδοσις Ακριβής,1,1).