ΜΑΚΑΡΙΟΙ ΟΙ ΠΡΑΕΙΣ

«Μακάριοι οι πραείς», είπε ο Κύριος, «ότι αυτοί κληρονομήσουσι την γην». Μακάριοι κι ευτυχισμένοι είναι όσοι συγκρατούν το θυμό τους κι είναι πράοι, γιατί αυτοί θ’ απολαύσουν από τη γη αυτή τα αιώνια αγαθά. Νωρίτερα ο Κύριος είχε μακαρίσει εκείνους που πενθούν για τις αμαρτίες τους, τώρα μακαρίζει και τους πράους. Γιατί οι πράοι μακαρίζονται αμέσως μετά απ’ αυτούς που πενθούν; Επειδή η πραότητα είναι καρπός και συνέπεια της συντριβής, του πένθους για τις αμαρτίες και τις πτώσεις μας. Η θλίψη για τις αμαρτίες σου σε κάνει καλοσυνάτο και πράο σαν αρνάκι. Κι όπου υπάρχει πραότητα και καλοσύνη, εκεί υπάρχει ηρεμία και μακαριότητα. Υπάρχει τίποτα πιό πολύτιμο κι ευλογημένο από την πνευματική γαλήνη κι ηρεμία; Τί περισσότερο ζητάμε στον κόσμο από την ηρεμία; Δεν υπάρχει πιο δυστυχισμένος άνθρωπος από εκείνον που δεν είναι ειρηνικός και ήρεμος, που βρίσκεται σε μια συνεχή κατάσταση σύγχυσης και φόβου. Γιατί τότε ούτε ο πλούτος ούτε η φήμη ούτε και οποιοδήποτε άλλο εγκόσμιο αγαθό έχει αξία. Ο άνθρωπος όμως που έχει ειρήνη στη ψυχή του είναι ικανοποιημένος ακόμα κι όταν είναι κοινωνικά απόβλητος και φτωχός.

«Μακάριοι οι πραείς». Τι είναι λοιπόν η πραότητα, σε τι συνίσταται, ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της; Για να το εξηγήσουμε καλύτερα αυτό ας γυρίσουμε στο ευαγγέλιο.  Εκεί θα συναντήσουμε τη λαμπερή, πανέμορφη και υπέροχη εικόνα της. Ας δούμε πως διδάσκει και πως περιγράφει ο Κύριος την πραότητα: «Εγώ δε λέγω υμίν, αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς, όπως γένησθε υιοί του πατρός υμών του εν ουρανοίς, ότι τον ήλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους» (Ματθ. ε’ 44-45). «Μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμί και ταπεινός τη καρδία» (Ματθ. ια’ 29).

Από τα λόγια αυτά βλέπετε, αδελφοί, ότι πραότητα είναι μια ειρηνική διάθεση της ψυχής που πιστεύει σταθερά κι αγαπά τον Ιησού Χριστό• που υπομένει κάθε κακό που της προξενούν οι άνθρωποι ή η δολιότητα του διαβόλου. Ο πράος άνθρωπος δεν ερεθίζεται και δεν εκνευρίζεται από τις αντιθέσεις και τα εμπόδια, συγχωρεί εύκολα τις προσβολές των ανθρώπων κι εύχεται το καλό για τους εχθρούς του, επειδή σέβεται την ανθρώπινη και τη χριστιανική αξία τους. Ο πράος άνθρωπος δεν ανταποδίδει ποτέ κακό στο κακό ή πονηρό στο πονηρό. Δεν εκνευρίζεται, δεν υψώνει τη φωνή του αγριεμένος όταν τον βλάπτουν ή τον προσβάλουν οι άλλοι. «Ουκ ερίσει ουδέ κραυγάσει, ουδέ ακούσει τις εν ταις πλατείαις την φωνήν αυτού» (Ματθ. ιβ’ 19). «Λοιδορούμενος (ο Χριστός) ουκ αντελοιδόρει, πάσχων ουκ ηπείλει, παρεδίδου δε τω κρίνοντι δικαίως» (Α’ Πέτρ. β΄23). Αυτή είναι η υπέροχη εικόνα της πραότητας! Αυτή είναι η ουσία της!

Πώς μπορούμε να πράξουμε διαφορετικά, αδελφοί; Πώς είναι δυνατό να εκνευριζόμαστε, να εξαγριωνόμαστε και ν’ ανταποδίδουμε το κακό; Ο Θεός, ο κοινός μας Πατέρας, στον οποίο αμαρτάνουμε ξανά και ξανά, μας συμπεριφέρεται πάντα με πραότητα. Δε μας καταστρέφει. Μας ανέχεται και μας ευεργετεί ακατάπαυστα. Οφείλουμε και μείς λοιπόν να γίνουμε πράοι, επιεικείς και μακρόθυμοι προς τους αδελφούς μας. Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός είναι σαφής: «Εάν γαρ αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, αφήσει και υμίν ο πατήρ υμών ο ουράνιος• εάν δε μη αφήτε τοις ανθρώποις τα παραπτώματα αυτών, ουδέ ο πατήρ υμών αφήσει τα παραπτώματα υμών» (Ματθ. στ’ 14-15).  Μα και σαν χριστιανοί είμαστε όλοι μέλη ενός σώματος και τα μέλη φροντίζουν με κάθε τρόπο να βοηθούν το ένα το άλλο. Κι ακόμα, όλοι μας ονομαζόμαστε πρόβατα του ποιμνίου του Χριστού. Γιατί; Επειδή τα πρόβατα είναι ήρεμα, πράα, υπομονετικά και καλοσυνάτα. Έτσι λοιπόν πρέπει να γίνουμε και μείς. Μόνο όσοι από μας είναι πράοι κι αγαθοί σαν τα αρνιά ανήκουν στο ποίμνιο του Χριστού. Εκείνοι που δεν έχουν το Πνεύμα του Χριστού, που δε διαθέτουν την πραότητα και την ταπείνωσή Του, δεν είναι δικοί Του. «ΕΙ δε τις Πνεύμα Χριστού ουκ έχει, ούτος ουκ εστίν αυτού» (Ρωμ, η’ 9). Στη Δευτέρα Παρουσία μόνο τα πρόβατα θα σταθούν στα δεξιά του Κριτή. Τα εριστικά ερίφια θα πάνε στ’ αριστερά Του. Τα πρόβατα θα οδηγηθούν στον παράδεισο, ενώ τα ερίφια θα καταδικαστούν και θα σταλούν στη γέεννα.

Πόσο αφύσικος και ανόητος είναι ο θυμός κι η οργή! Πόσο κοντά στη φύση μας είναι η πραότητα! Πρόσεξε το πρόσωπο ενός άνθρωπου που είναι πράος. Είναι τόσο όμορφο, καθαρό, γαλήνιο, ήρεμο και γοητευτικό! Το πρόσωπο του πράου σκορπάει στους γύρω του «οσμήν ευωδίας πνευματικής». Ακόμα κι ένας οργίλος άνθρωπος όταν τον δει μαθαίνει να είναι πράος. Κοίταξε μετά τον οργίλο άνθρωπο, τον κακότροπο. Το πρόσωπό του φαίνεται αλλοιωμένο, παραμορφωμένο, σκοτεινό, Μια ματιά να του ρίξει κανείς μερικές φορές είναι αρκετή για να ερεθιστεί κι ο ίδιος, γιατί μεταδίδει και στους άλλους το δηλητήριο που έχει στη καρδιά του. Άθελά του αποστρέφει τη ματιά του από πάνω του, για ν’ αναπαυτεί ήρεμα σε κάποιο άλλο πρόσωπο. Αν τ’ αποτελέσματα της οργής και του θυμού είναι τόσο άσχημα, από πού προέρχονται; Από την αμαρτωλή φιλαυτία μας, την υπερηφάνεια, τη ματαιότητα, τη φιλοδοξία, την απληστία, τη μέθη, τη λαγνεία και τη φιλαργυρία. Όλοι σας σχεδόν θα έχετε παρατηρήσει και θα ξέρετε, πως άνθρωποι μέθυσοι, υπερήφανοι και κενόδοξοι, που κυνηγούν το χρήμα και τ’ άλλα εγκόσμια αγαθά, είναι συνήθως εκείνοι που χάνουν την ψυχραιμία τους κι εκνευρίζονται. Πόσες φιλονικίες και τσακωμοί γίνονται για το κρασί, για ακόλαστες γυναίκες, για ένα προσβλητικό λόγο ή για χρήματα!

Τίποτ’ άλλο δεν μπορεί να μας κάνει πράους, όσο το να παρατηρούμε τόσο τ’ αποτελέσματα του εκνευρισμού και της οργής, όσο και εκείνα της πραότητας. Η πραότητα συνοδεύεται από πνευματική γαλήνη και χαρά, όπως λέει κι ο Κύριος: «Μάθετε απ’ εμού ότι πράος ειμι και ταπεινός τη καρδία, και ευρήσετε ανάπαυσιν ταις ψυχαἰς υμών» (Ματθ. ια’ 29). Μόλις διδαχτούμε από τον Κύριο πώς να είμαστε πράοι και ταπεινοί, αμέσως στην καρδιά μας βασιλεύει η γαλήνη και μαζί της έρχεται κι η χαρά «εν αγίω Πνεύματι». Όταν η ψυχή μας έχει πραότητα, μπορούμε να κάνουμε εύκολα κάθε έργο που θα μας ήταν εξαιρετικά δύσκολο όταν είμαστε εκνευρισμένοι και ταραγμένοι. Όταν είμαστε οργισμένοι εναντίον του πλησίον μας, ακόμα κι η προσευχή μας είναι αμαρτωλή. Με την πραότητα κερδίζουμε την αγάπη, το σεβασμό και την καλή διάθεση των άλλων για μας. Η πραότητα κάνει την προσευχή μας ευπρόσδεκτη στο Θεό. Προσελκύει το έλεος του Θεού πάνω μας και κατορθώνει τη συγχώρηση των αμαρτιών μας. Από την άλλη μεριά τώρα ο θυμός, η οργή κι η αδιαλλαξία καταστρέφουν την εικόνα και την αξία του χριστιανού. Μας στερούν την ηρεμία του πλησίον μας, την αγάπη του και το σεβασμό του. Μας αποστερούν την αγαθή θέληση του Θεού κι επισύρουν πάνω μας διάφορες καταστροφές και δυστυχίες. Τα παραδείγματα των αποστόλων κι όλων των πρώτων χριστιανών, ιδιαίτερα δε των αγίων μαρτύρων, μας διδάσκουν την πραότητα και μας εμπνέουν προς αυτή. Παρά τις απίστευτες αγριότητες και τα βασανιστήρια των ειδωλολατρών, οι θείοι μάρτυρες ποτέ δε σκέφτηκαν να πάρουν τα όπλα για να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Για τρεις αιώνες υπόφεραν τους διωγμούς τους σαν άκακα αρνιά, ακολουθώντας το παράδειγμα του θείου διδασκάλου τους, «ος λοιδορούμενος ουκ αντελοιδόρει, πάσχων ουκ ηπείλει, παρεδίδου δε τω κρίνοντι δικαίως» (Α’ Πέτρ. β’ 23).