ΟΙ ΙΕΡΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΠΡΟΣΕΥΧΗ ΜΕΤΑ ΑΙΡΕΤΙΚΩΝ

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἔχει τήν αὐτοσυνειδησία ὅτι εἶναι ἡ Μία Ἁγία Καθολική καί Ἀποστολική. Τό ἦθος τῆς εἶναι πάντοτε καί ἀναλλοιώτως τό εὐαγγελικό ἦθος. Οἱ ἁμαρτίες τῶν μελῶν της δέν προσβάλλουν οὔτε τήν μοναδικότητά της, οὔτε τήν ἁγιότητά της, ἐπειδή αὐτές οἱ ἰδιότητες ἀπορρέουν ἀπό τήν μοναδικότητα καί τήν ἁγιότητα τῆς αἰωνίας Κεφαλῆς της, τόν Ἰησοῦ Χριστό.

Ἡ δογματική πολυδιάσπασις, ποῦ συντηρεῖται στό πλαίσιο τοῦ Π.Σ.Ε. καί ἀποτελεῖ κεντρικό ἄξονα γιά τήν ὕπαρξί του, εἶναι ἡ καλλιτέρα ἀπόδειξις ὅτι ἡ ἐπιζητουμένη ἴασις καί συμφιλίωσις δέν πρόκειται νά εἶναι οὔτε ἐν Χριστῷ οὔτε διά Πνεύματος Ἁγίου. Ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου: «εἷς Κύριος, μία πίστις, ἕν βάπτισμα» (Ἔφ. δ’,5) συνιστᾶ θεμελιώδη ὄρο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησιολογίας, στόν ὁποῖο δέν ἀνταποκρίνεται ἡ προτεσταντική προσδοκία.

Ἅς γνωρίζουν ὅμως ὅτι ὑπάρχουν ὅρια στήν οἰκονομία καί στήν ὑπομονή μας· ὅρια ὄχι αὐθαίρετα, ἀλλά «ἅ οἱ Πατέρες ἔθεντο». Οἱ Ἱεροί Κανόνες ὁρίζουν:

Κανών ἰ’, τῶν ἁγίων Ἀποστόλων: Εἰ τίς ἀκοινωνήτω, κάν ἐν οἴκω συνεύξηται οὗτος ἀφοριζέσθω (Πηδάλιον ἔκδ. Ἀστήρ 1976).

Κανών μέ’, Ἁγίων Ἀποστόλων: Ἐπίσκοπος, ἤ Πρεσβύτερος, ἤ Διάκονος αἱρετικοῖς συνευξάμενος, μόνον, ἀφοριζέσθω, εἰ δέ ἐπέτρεψεν αὐτοῖς, ὡς Κληρικοῖς ἐνεργῆσαι τί, καθαιρείσθω (ἐν. ἄν. σέλ. 50).

Κανών λγ’ καί ς’, τῆς ἐν Λαοδικεία τοπικῆς Συνόδου: «Ὅτι οὐ δεῖ αἱρετικοῖς ἤ σχισματικοῖς συνεύχεσθαι» (ἐν.ἄν. σέλ. 433), «μή συγχωρεῖν τοῖς αἱρετικοῖς εἰσιέναι εἰς τόν οἶκον τοῦ Θεοῦ, ἐπιμένοντας τή αἱρέσει» (ἐν.ἄν. σέλ. 422).

Ἐρώτησις Θ΄ Τιμοθέου Ἀλεξανδρείας: Εἰ ὀφείλει Κληρικός εὔχεσθαι, παρόντων Ἀρειανῶν, ἤ ἄλλων αἱρετικῶν; ἤ οὐδέν αὐτόν βλάπτει, ὁπόταν αὐτός ποιῆ τήν εὐχήν,

ἤγουν τήν προσφοράν; Ἀπόκρισις: Ἐν τῇ θεία ἀναφορά ὁ Διάκονος προσφωνεῖ πρό τοῦ ἀσπασμοῦ. «Οἱ ἀκοινώνητοι περιπατήσατε». Οὐκ ὀφείλουσιν οὔν παρεῖναι, εἰ μή ἄν ἐπαγγέλλωνται μετανοεῖν καί ἐκφεύγειν τήν αἵρεσιν.

Ἑρμηνεία: …ἀποκρίνεται, ὅτι ἐν τῷ καιρῶ τῆς ἱερουργίας ὁ Διάκονος φωνάζει νά ἔκβουν ἔξω του ναοῦ ὅσοι εἶναι Κατηχούμενοι, λέγων· Ὅσοι Κατηχούμενοι προέλθετε (τοῦτο γάρ δηλοί το, οἱ ἀκοινώνητοι περιπατήσατε).

Ἀνίσως λοιπόν ὅσοι εἶναι Κατηχούμενοι δέν συγχωροῦνται νά σταθοῦν ἐν τῷ καιρῶ, ὅταν γίνεται ἡ θεία Λειτουργία, πόσω μᾶλλον αἱρετικοί; ἔξω μόνον, ἄν ὑποσχωνται νά μετανοήσουν καί νά φύγουν ἀπό τήν αἵρεσιν· πλήν καί τότε πάλιν δέν πρέπει νά ἀφήνωνται μέσα εἰς τόν ναόν,

ἀλλά νά στέκωνται ἔξω μέ τούς Κατηχουμένους. Εἰ δέ τοιουτοτρόπως δέν ὑπόσχονται, οὐδέ μέ τούς Κατηχουμένους συγχωροῦνται νά στέκουν, ἀλλά νά ἀποδιώκωνται κατά τόν Βαλσαμῶνα (ἐν. ἄν. σέλ 670).

Ἐπίσης κανόνες: ἴα’, ἴβ’ καί ἰγ’ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, β΄τῆς ἐv Ἀντιοχεία, θ’, λβ’, καί λζ’ τῆς ἐν Λαοδικεία -γιά τά δῶρα καί τούς συνεορτασμούς.

Τέλος θά μπορούσαμε νά ἀναφέρουμε τούς τόσο βαρυσήμαντους 9ο, 10ο καί 11ο στίχους τῆς Β’ ἐπιστολῆς Ἰωάννου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ. Στό 10ο στίχο ἀπαγορεύει ὁ μαθητής τῆς ἀγάπης στόν κάθε χριστιανό ἀκόμα καί νά χαιρετᾶ τόν αἱρετικό «καί χαίρειν αὐτῶ μή λέγετε». Ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση τονίζει ὅτι ὁ ἠγαπημένος, ἐπιστήθιος μαθητής τοῦ Χριστοῦ βγαίνοντας ἀπό δημόσιο χῶρο μαζί μέ ἕνα πνευματικό του παιδί ἐξέφρασε τόν ἀποτροπιασμό του στή θέα τοῦ αἱρετικοῦ Κηρίνθου λέγοντας: «πᾶμε γρήγορα, παιδί μου, νά φύγουμε μήπως πέσει ἡ σκεπή καί μᾶς πλακώσει». Ποιός ἀπό μᾶς μπορεῖ νά ἰσχυρισθεῖ ὅτι μέσα στήν καρδιά τοῦ ἔχει πλουσιότερη ἀγάπη ἀπό τό μαθητή τῆς ΑΓΑΠΗΣ;