Ο ΔΟΓΜΑΤΙΚΟΣ ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ Ζ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ

 

Sann PaoloΕπίσκοπος Κηρυκος Εκκλησίας Κατακομβων

1 ώρ.  ·

Στὴν εἰκόνα τοῦ Συνθρόνου τῆς ἀγίας Τριάδος εἰκονίζονται πρόσωπα ἀνθρώπινα, μὲ ἀνθρωπίνη μορφή, καὶ ἄρα περιγραπτὰ μὲ ἀρχὴ καὶ τέλος ὡς κτίσματα.

Ὁ Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Πατρὸς, ἐνανθρωπίσας ἔλαβεν ὄντως σάρκα ἐκ τῆς ἀγίας Θεοτόκου, ὁ Χριστὸς, καὶ ὡς ἄνθρωπος περιγράφεται μὲ εἰκόνα, ὃπως λέγει καὶ ὁ δογματικὸς ὃρος τῆς ἁγίας ἑβδόμης οἰκουμενικῆς συνόδου.

ΟΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗΣ ΕΝ ΝΙΚΑΙΑ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟΝ (Ζ´ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ)

Mansi, 13, 377CE, Μήλια, Τὰ Πρακτικὰ τῶν Συνόδων, Παρίσιοι 1761, ἐπανέκδοσις ὑπὸ τῆς Ιερᾶς Καλύβης Τιμίου Προδρόμου, Ιερά Σκήτη Αγίας Άννης 2008, σ.874 (374), Καρμίρη, Τὰ Δογματικὰ καὶ Συμβολικὰ Μνημεῖα τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας, τόμ. Α´, Ἀθῆναι 1960, σ. 240.

Ἡ ἐν Νικαίᾳ τῷ δεύτερον ἀγία καὶ οἰκουμενικὴ ἑβδόμη σύνοδος, Πρᾶξις Ζ´, Ὅρος τῆς Ἁγίας μεγάλης καὶ οἰκουμενικῆς ἐν Νικαίᾳ συνόδου τὸ δεύτερον.

«καὶ συνελόντες φαμὲν, ἁπάσας τὰς ἐκκλησιαστικὰς ἐγγράφως ἤ ἀγράφως τεθεσπισμένας ἡμῖν παραδόσεις ἀκαινοτομήτως φυλάττομεν· ὧν μία ἐστὶ καὶ ἡ τῆς εἰκονικῆς ἀναζωγραφήσεως ἐκτύπωσις, ὡς τῇ ἱστορίᾳ τοῦ εὐαγγελικοῦ κηρύγματος συνᾴδουσα, πρὸς πίστωσιν τῆς ἀληθινῆς καὶ οὐ κατὰ φαντασίαν τοῦ Θεοῦ λόγου ἐνανθρωπήσεως, καὶ εἰς ὁμοίαν λυσιτέλειαν ἡμῖν χρησιμεύουσα. Τὰ γὰρ ἀλλήλων δηλωτικά, ἀναμφιβόλως καὶ τάς ἀλλήλων ἔχουσιν ἐμφάσεις. τούτων οὕτως ἐχόντων, τὴν βασιλικὴν ὥσπερ ἐρχόμενοι τρίβον, ἐπακολουθοῦντες τῇ θεηγόρῳ διδασκαλία τῶν ἁγίων πατέρων ἡμῶν, καὶ τῇ παραδόσει τῆς καθολικῆς· τοῦ ἐν αὐτῇ οἰκήσαντος ἁγίου πνεύματος εἶναι ταύτην γινώσκομεν· ὁρίζομεν σὺν ἀκριβείᾳ πάσῃ καὶ ἐμμελείᾳ παραπλησίως τῷ τύπῳ τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ ἀνατίθεσθαι τὰς σεπτὰς καὶ ἁγίας εἰκόνας, τὰς ἐκ χρωμάτων καὶ ψηφῖδος καὶ ἑτέρας ὕλης ἐπιτηδείως ἐχούσης ἐν ταῖς ἁγίαις τοῦ Θεοῦ ἐκκλησίαις, ἐν ἱερεῖς σκεύεσι καὶ ἐσθῆσι, τοίχοις τε καὶ σανίσιν, οἴκοις τε καὶ ὁδοῖς· ΤΗΣ ΤΕ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΙΚΟΝΟΣ, ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΧΡΑΝΤΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ, ΤΙΜΙΩΝ ΤΕ ΑΓΓΕΛΩΝ, ΚΑΙ ΠΑΝΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΚΑΙ ΟΣΙΩΝ ΑΝΔΡΩΝ.»

Ὁ ὅρος τῆς ἁγίας ἑβδόμης οἰκουμενικῆς συνόδου δὲν ἀναφέρεται οὔτε σὲ εἰκόνα τοῦ ἀνάρχου Πατρὸς οὔτε σὲ εἰκόνα τοῦ Συνθρόνου τῆς ἀγίας Τριάδος, διότι λέγει ὅτι ἡ « τῆς εἰκονικῆς ἀναζωγραφήσεως ἐκτύπωσις» ἐκφράζει καὶ ὁμολογεῖ ὅτι ἡ εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ εἶναι «πρὸς πίστωσιν τῆς ἀληθινῆς καὶ οὐ κατὰ φαντασίαν τοῦ Θεοῦ λόγου ἐνανθρωπήσεως».

Τὸ δογματικὸν θεμέλιον τῆς ὀρθοδόξου εἰκονογραφίας, συμφώνως πρὸς τὴν ἐβδόμην οἰκουμενιὴν σύνοδον, εἶναι ἡ τοῦ Θεοῦ Λόγου ἐνανθρώπισις.

Ὁ ἄναρχος Πατὴρ δὲν ἐνηνθρώπισεν καὶ διὰ τοῦτον τὸν λόγον δὲν εἰκονίζεται, διότι εἶναι ἀόρατος καὶ ἀπερίγραπτος, ὅπως τοῦτο ἀναφέρεται καὶ στὴν ἐπιστολὴν τοῦ Γρηγορίου Πάπα Ῥώμης,

Mansi 12, 963DE, Μήλια σ.713 (211), Ἡ ἐν Νικαίᾳ τῷ δεύτερον ἀγία καὶ οἰκουμενικὴ ἑβδόμη σύνοδος, Γρηγορίου Πάπα Ῥώμης ἐπιστολὴ πρώτη πρός Λέοντα βασιλέα τὸν Ἴσαυρον, «Διατὶ τὸν πατέρα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ οὐχ ἱστοροῦμεν καὶ ζωγραφοῦμεν; ἐπειδὴ οὐκ οἴδαμεν τίς ἐστι, καὶ Θεοῦ φύσιν ἀδύνατον ἱστορῆσαι καὶ ζωγραφῆσαι. Καὶ εἰ ἐθεασάμεθα καί ἐγνωρίσαμεν, καθὼς τὸν υἱόν αὐτοῦ, κἀκεῖνον ἄν εἴχομεν καὶ ἱστορῆσαι καὶ ζωγραφῆσαι.»

Δηλαδὴ, δὲν εἰκονίζωμεν τὸν πατέρα τοῦ κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ διότι δὲν τὸν ἔχουμε γνωρίσει καὶ οὔτε τὸν εἴδαμε ὅπως τὸν Υἱόν του.

Στὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ παρουσιάζεται ἡ μορφή Του, ἡ ὁποία εἶναι ἀνθρωπίνη καὶ ἄρα περιγραπτή.

Στὰς εἰκόνας παρουσιάεται ἡ μορφὴ τοῦ εἰκονιζομένου, ἡ ὁποία εἶναι ἰδιότης ἀναποσπάτως συνδεδεμένη μέ τὴν φύσιν ἑνός ἑκάστου ὄντος καὶ ἄρα ἡ εἰκὼν τοῦ ἀνὰρχου Πατρός εἰκονίζει τὴν ἄναρχον καὶ ἀπερίγραπτον φύσιν τοῦ Θεοῦ.

Ἡ εἰκὼν ἤ ἀπεικόνισις τοῦ ἀνάρχου Πατρὸς παρουσιάζει ἕνα πρόσωπον ἀνθρώπινον καὶ ἄρα περιγραπτὸν ὅπως λέγει καὶ ὁ ἅγιος Θεόδωρου ὁ Στουδίτης, MPG 99, 420C, «Εἰ δὲ περιγραπτὸς, ἔχει ἄρα καὶ εἰκόνα ταὐτεμφερῆ αὑτῷ εἰς ἔνδειξιν ὁμοιότητος» καὶ ἄρα δημιούργημα καὶ κτίσμα.

Ἀλλαχοῦ λέγει ὁ αὐτὸς ἅγιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, MPG 99, 420CD, «Ἐκ πολλῆς ἀβελτηρίας τὰ ἄμικτα μιγνύντες οἱ Εἰκονομάχοι, οὐ συνιοῦσι ἑκάστῃ γεννήσει ἀποδίδειν τὰ οἰκεῖα· ἐξ ὧν ὁ Χριστὸς καὶ ἀπερίγραπτός ἐστι καὶ περιγεγραμμένος. Κατὰ μὲν γὰρ τὸ ἐξ ἀπεριγράπτου Πατρὸς προελθεῖν, ἀπερίγραπτος ὤν, οὐκ ἄν σχοίη εἰκόναν τεχνητὴν· τίνι γὰρ ὁμοιώματι ὁμοιωθήσεται τὸ θεῖον, ἐφ’ ᾧ πᾶσα ἀπόφασις ἰνδάλματος παρὰ τῇ θεοπνεύστῳ Γραφῇ ; Κατὰ δὲ τὸ ἐκ περιγεγραμμένης Μητρὸς τεχθῆναι, εἰκότως ἄν ἔχει εἰκόνα, ἐφάμιλλον τῇ μητρῴᾳ εἰκονουργίᾳ. Εἰ δὲ μὴ ἔχοι, οὐκ ἄν ἐκ περιγεγραμμένης Μητρὸς, καὶ ἐστὶν ἐκ μιᾶς γεννήσεως μόνης, τῆς πατρικῆς δηλαδὴ· ὅπερ ἐστὶν ἀναιρετικὸν τῆς αὐτοῦ οἰκονομίας.», δηλαδὴ λέει ὅ,τι καὶ ὁ Γρηγόριος Πάπας Ῥώμης στὴν ἐπιστολὴ πρός Λέοντα βασιλέα τὸν Ἴσαυρον.